Վայոց Ձորում՝ Արփա գետի ափին՝ լեռների լանջերով շրջապատված Գնդեվազ գյուղի մոտ է գտնվում Գնդեվանքը, որի կառուցումը սկսվել է 10-րդ դարի սկզբին: Ըստ պատմական աղբյուրների` վանքը կառուցվել է Սմբատ իշխանի տիկնոջ՝ Սոփիա իշխանուհու հրամանով: Վերջինս յուրահատուկ արձանագրություն է թողել, որում ասվում է. «Մատանի էր անակն Վայոց Ձոր, շինեցի զաս եվ եդսի ակն ի վերայ»:
